سوخت جت نوعی سوخت هواپیما است که برای هواگردهای دارای موتور توربینی مانند هواپیماهای توربوجت، توربوفن و توربوپراپ و بالگردهای توربو شفت از آن استفاده میکنند.
موتورهای توربینی به طور کلی توانایی کاربرد سوختهای نفتی متنوعی را دارند اما تمام انواع سوخت جت امروزی انواعی از نفت سفید هستند که خلوص بالایی داشته و افزودنیهایی برای جلوگیری از خوردگی، زنگ زدن، انجماد در دمای پایین یا اشتعال در دمای بالا، به آنها اضافه شدهاست
سوخت مناسب جت بایستی دمای اشتعال بالایی داشته باشد، رسوب نکرده و ایجاد زنگزدگی نکند، ارزش حرارتی بالایی داشته، حملونقل و کار با آن ایمن باشد، به بخشهای داغ توربین موتور آسیب نرساند و در هوای سرد نیز به خوبی جریان پیدا کند.
سوخت جت یک تقطیر متوسط یا محصول فرعی نفت خام تصفیه شده است که بین دو گروه نفت خام سبک تر و سنگین تر قرار دارد. همانطور که از نام آن پیداست، عمدتاً برای تامین انرژی موتورهای جت استفاده می شود. انتظار میرود با افزایش تعداد مسافران نسبت به قبل، رشد تقاضای سوخت جت در دهه آینده افزایش یابد ما عمدتاً با سوخت جت A-1 سروکار داریم که مستقیماً از پالایشگاه های سراسر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تهیه می کنیم. محصول با کیفیت ما به موقع تحویل داده می شود
سوختهای جت برای هواپیماهای غیرنظامی به سه دسته کلی تقسیم میشوند :
سوخت جت آ (A) و آ۱ (A۱): سوخت جت A استاندارد سوخت جت در ایالات متحده است. و در نقاط دیگر دنیا از استاندارد A۱ استفاده میشود. نقطه اشتعال هر دوی آنها بیاستی بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد و دمای خودآتشگیری آنها بالاتر از ۲۱۰ درجه باشد.
سوخت جت ب B : این نوع سوخت ترکیبی از حدودا ۳۰ درصد نفت سفید و ۷۰ درصد بنزین است. این نوع سوخت دمای انجماد پایینتری دارد و تا ۶۰ درجه زیر صفر یخ نمیزند. نقطه اشتعال آن هم پایینتر است و در نتیجه سوخت خطرناکتری محسوب میشود. این نوع سوخت عملکرد بهتری در هوای سرد دارد و فقط در هوای بسیار سرد مورد استفاده قرار میگیرد
سوخت هواپیما
موادی که به عنوان سوخت هواپیما مورد استفاده قرار می گیرند، با سوختی که مورد استفاده ی دیگر وسیله های ماشینی و نیازمند به سوخت دنیا حتی اتومبیل و ماشین نیز متفاوت است و از حساسیت های بسیار بالایی برخوردار است. از هر نظر که فکرش را بکنید، سوختی که برای هواپیما استفاده می شود از نظر حجم، غلظت، ترکیب مواد و بسیاری از المان های دیگر فرق دارند. به گفته ی کارشناسان، سوخت هواپیماها به دلیل دارا بودن غلظت بالا و به علت نداشتن مواد گوگردی و اسیدیته ی پایین پس از افزایش مواد افزودنی مورد نیاز مستقیما مورد استفاده قرار می گیرند.
این سوخت به دلیل پیشرفت صنعت هواپیمایی چیزی نبود که همه انتظارش را داشتند و بنابراین زمینه ای برای ساخت سوخت های دیگر هواپیمایی را فراهم نمود. سوخت JP-3 در سال ۱۹۴۷ تولید شد و از ۶۵ تا ۷۰ درصد بنزین و ۳۰ تا ۳۵ درصد نفت تشکیل شده است و سبب می شود که مشکل روشن نشدن موتورها در سرما برطرف شود و همچنین در ارتفاعات روشن کردن موتور بهبود یافته است ولی این سوخت گرایش زیادی به بخار شدن دارد که سبب خاموش شدن موتورها نیز می شود.
با راه اندازی طرح های جدید افزایش تولید سوخت هواپیما در پالایشگاه های نفت امام خمینی شازند، شهید تندگویان (تهران)، آبادان، لاوان و کرمانشاه، شمارش معکوس برای ورود ایران به باشگاه صادرکنندگان این فرآورده استراتژیک با راه اندازی طرح های جدید افزایش تولید سوخت هواپیما در پالایشگاه های نفت امام خمینی شازند، شهید تندگویان (تهران)، آبادان، لاوان و کرمانشاه، شمارش معکوس برای ورود ایران به باشگاه صادرکنندگان این فرآورده استراتژیک نفتی آغاز شده است
تولید سوخت هواپیما
با آغاز تولید سوخت هواپیما با استاندارد یورو چهار و پنج اتحادیه اروپا در پالایشگاههای داخلی، ساخت خطوط لوله انتقال سوخت هواپیما از پالایشگاه نفت تهران و امام خمینی شازند به برخی از فرودگاه های بزرگ کشور همچون فرودگاه امام خمینی و مهرآباد تهران آغاز شده است.
سوخت تولید و عرضه شده در مراکز سوخت گیری هوایی داخل کشو کامل مطابق با استانداردهای بین المللی به ویزه سازمان یاتا است.
با بهره برداری از مرحله دوم فاز سوم طرح توسعه و نوسازی پالایشگاه نفت آبادان، پس از حضور ایران در جمع کشورهای صادرکننده سوخت جت و هواپیماهای مسافربری، امکان خودکفایی در تامین بنزین هلیکوپتر و انواع هواپیماهای آموزشی و کشاورزی هم فراهم شده است
ایران ، یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان بنزین انواع هواپیما های مسافربری
در شرایط فعلی ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان بنزین انواع هواپیماهای مسافربری، باربری و سوخت جت است که با بهره برداری از فاز سوم طرح توسعه پالایشگاه نفت آبادان امکان تولید بنزین انواع هلی کوپتر و برخی از هواپیماهای کوچک آموزشی و کشاورزی فراهم شده به طوریکه تولید بنزین “هلیکوپتر” جز محصولات فرعی این پروژه نفتی است.هم اکنون در کنار عرضه ATK، سوخت مورد نیاز هواپیماها و بالگردهای نظامی و انتظامی ٤JP، بنزین ١٠٠ LL مورد نیاز هواپیماهای پیستونی (احتراق داخل) و سوخت مورد نیاز هواپیمای VH هم در داخل کشور تولید و عرضه میشود.
در حال حاضر ایران به دلیل در اختیار داشتن ظرفیتهای عرضه سوخت، بالا بودن ظرفیت تولید سوخت با استاندارد یاتا در سطح پالایشگاه های نفت و موقعیت ممتاز جغرافیایی به عنوان پل ارتباطی شرق و غرب آسیا با اروپا، حوزه قفقاز، آسیای میانه با خلیج فارس و شما آفریقا، یکی از مهمترین قطبهای عرضه و توزیع سوخت به ایرلاینهای بینالمللی به شمار می رود.
در حال حاضر بیش از ۱۰۰ شرکت هوایی داخلی و خارجی، بنزین مورد نیاز خود را از مراکز سوختگیری هواپیمایی ایران تامین می کنند.
بر اساس آمارهای شرکت ملی پالایش و پخش نفتی هم اکنون میزان سوخت رسانی به هواپیماها در تهران (با احتساب پرواز هواپیماها در فرودگاههای امام خمینی (ره) و فرودگاه پیام ) ٢ مورد و در کل کشور ٤ مورد است.
علاوه بر این هم اکنون در کنار عرضه ATK، سوخت مورد نیاز هواپیماها و بالگردهای نظامی و انتظامی ٤JP، بنزین ١ LL مورد نیاز هواپیماهای پیستونی (احتراق داخل) و سوخت مورد نیاز هواپیمای VH هم در داخل کشور تولید و عرضه میشود.